WESTERKWARTIER

De nieuwe gemeente WESTERKWARTIER

De gemeente Westerkwartier telt 41 dorpen.
We vertellen kort iets over elk dorp en inwoners vertellen over hun favoriete plek.

ADUARD
(2.192 inwoners)

Aduard is een dorp met een roemrijke geschiedenis.
Het dorp is gebouwd rondom het voormalige klooster, dat rond 1200 is gesticht en van grote invloed is geweest in de verre omgeving.
Alleen de ziekenzaal is nog bewaard gebleven in het museum St. Bernardushof is de geschiedenis van het klooster te zien.
De achttiende eeuwse dorpsherberg is prachtig gerestaureerd en is nu een restaurant met kamers.
Aduard ligt aan de doorgaande weg tussen Zuidhorn en Groningen.

BOERAKKER
(648 inwoners)

Een klein dorp langs de snelweg A7 naar Groningen.
Tot 1900 was het een gehucht, maar nu is het een klein dorp aan de rand van een bijzonder landschap.
Het dorp is bekend geworeden door de jaarlijkse 'Survivalrun Boerakker', een hardloopwedstrijd van 14 kilometer, die sinds 1995 wordt gehouden.
De deelnemers lopen over moerasland, door de bossen, over zwaar terrein en door sloten.
In 2005 is de Zoute Bagelroute ontwikkeld, een recreatieve fiets- en wandelroute die kennis laat maken met de ontstaansgeschiedenis van het landschap.

(Ik herinner me als voetballer van Zuidhorn, dat iedereen riep 'BOERAKKER' als iemand een bal verkeerd plaatste, waardoor de bal op de plaats kwam, die niet bedoeld was!....J.Th)

BRILTIL
461 inwoners)

Dit kleine dorp ligt aan het Hoendiep, tegen Zuidhorn aan en is rond 1600 ontstaan.
De naam van het dorp verwijst naar een ophaalbrug (til) over het Hoensdiep naar de Bril, een streek ten noordwesten van de brug (bril betekent drassig land).
In de negentiende eeuw bruiste het dorp van activiteiten.
Het dorp heeft een jachthaven.  

DE WILP
(1.675 inwoners)

De naam van het dorp komt van de weidevogel de Wulp.
Dit was vroeger een dorp waar vooral veenarbeiders woonden.
Na 1950 ontwikkelde het dorp zich tot een moderne plaats.

De Wilp is een vrij jong dorp met een Nederlandse Hervormde kerk uit 1869.
Op het kerkhof staat een klokkenstoel.
De Wulp staat symbool voor de Wilp.
Hier is een monument voor gemaakt.

DEN HAM
(287 inwoners)


Den Ham is een lintdorp ten noorden van Aduard.
Tean noordwesten van het dorp staat de Piloersemaborg (ook wel Hamsterborg), die rond 1630 is gebouwd.
De borg is nu een horecagelegenheid met vergaderruimte.
De kerk in het dorp dateert van rond 1730 en staat op een wierde.
Buiten het dorp staat, ook op een wierde, het kerkje van Fransum, dat dateert uit de dertiende eeuw.

DEN HORN
(406 inwoners)

Den Horn ligt ten oosten van Zuidhorn en is rond 1700 ontstaan langs de bedijking.
Het ligt ook aan de spoorlijn Groningen-Leeuwarden.
Vroeger was er station ten oosten van Den Horn.
Het kerkje in het dorp is van 1860.
Het is gerestaureerd en doet nu dienst als multifunctioneel centrum.

DOEZUM
(1.125 inwoners)

Doezum is een typisch streekdorp.
De Nederlandse Hervormde Sint Vituskerk stamt uit de twaalfde eeuw.
De bezienswaardige kerk staat hoog op de zandrug.
Aan de west-en noordkant van het dorp lag vroeger een laagveengebied, dat omstreeks 1900 is afgegraven.
Er ontstonden zogenaamde petgaten (plassen):
De Doezumermieden.
Door dit gebied zijn ontdekkingsroutes uitgezet, namelijk Melle'spad, Pebe'spad en Pettenpad.

ENUMATIL
(323 inwoners)

Dit dorp, in de volksmond Aimtil, ligt aan het Hoendiep.
Het kanaal werd gegraven in 1623 door de stad Groningen.
Tegenwoordig wordt het alleen gebruikt door de recreatievaart.
In Enumatil stond al in 1834 een molen.
Nadat deze in 1906 was afgebrand, kreeg het dorp in 1907 een nieuwe korenmolen.
In de idyllische dorpsstraat kunt u even bijkomen van de fiets-of wandeltocht.

EZINGE
(798 inwoners)

Ezinge wordt ook wel het Pompeï van het Noorden genoemd.
Begin vorige eeuw heeft de archeoloog Albert Egges van Giffen hier opgravingen gedaan, waaruit blijkt dat al ver voor de jaartelling de wierde van Ezinge werd bewoond .
In het Museum Wierdenland in Ezinge wordt hier veel aandacht aangegeven.
Nabij het dorp ligt de Allersmaborg.

FEERWERD
(324 inwoners)

Al in 820 wordt Feerwerd beschreven.
Van oorsprong is het een echt wierdedorp, mogelijk al ontstaan voor de jaartelling.
Net als Garnwerd en Ezinge ligt het op het voormalige schiereiland Middag.
Daar waren de bewoners in de middeleeuwen niet helemaal veilig bij stormvloeden.
In die tijd werden er daarom dijken aangelegd.

GARNWERD
(456 inwoners)

Dit beschermde dorpsgezicht ligt aan het Reitdiep en had al in de zeventiende eeuw een veerpont.
In 1933 verdween de veerpont, omdat er een brug kwam. 
In dit dorp kun je Nederlands smalste dorpsstraatje voor auto's vinden, de Burgemeester Brouwerstraat.
Bekende locaties van het dorp zijn Cafe Hamming en Garnwerd aan Zee

GRIJPSKERK
(2.772 inwoners)

Grijpskerk dateert van rond 1500 en is genoemd naar de dorpsheer Nicolaas Grijp.
In het dorp staan twee monumentale kerken, de Doopsgezinde Vermaning en Hervormde kerk.
Rondom Grijpskerk staan drie markante molens:
'De Kievit', 'De Westerhorner' en 'De Zwakkenburger' 
Geijpskerk is de enige plaats in de provincie Groningen met een fierljepperaccomodatie.
Vlakbij het dorp ligt het grote sluizenclompex Gaarkeuken in het Van Starkenborghkanaal.

GROOTEGAST
(3.432 inwoners)

In het dorp Grootegast stond vroeger het distributiecentrum van LEGO.
In dit pand is inmiddels het populaire LEGO-Museum gevestigd en het Victory Museum, dat oude oorlogsvoertuigen tentoonstelt.

Bij Sportpark De Leegens is, naast een sporthal en de velden van Fc Grootegast, ook openluchtzwembad De Woldzoom te vinden en staat begin 2019 de opening van de Multifunctionele Accomodatie gepland.


JONKERSVAART
(248 inwoners)

Jonkersvaart is een oude veenkolonie.
Het dorp dankt zijn naam aan de heer van Nienoord (landgoed in de gemeente Leek).
Nog voor 1800 is begonnen met de aanleg van de Jonkersvaart.
De vaart werd gegraven voor de afvoer van turf.
De Sofa is op initiatief van inwoners van Jonkersvaart gerealiseerd.
De Sofa is geplaatst vlakbij het sluisje en de brug in Jonkersvaart, het knooppunt van de lintbebouwing.

KOMMERZIJL
(552 inwoners)

Het dorp is rond 1600 ontstaan en gebouwd rond een historische sluis.
Kommerzijl grenst aan het natuurpark 'De Noorderriet'
Via een fietspad door het park is Grijpskerk te bereiken.
Het dorp heeft een haventje.
Enkele jaren geleden zijn de brug en de kademuren langs het Kommerzijlsterriet gerenoveerd.

KORNHORN
(664 inwoners)

Het dorp ligt in een landelijk gebied waar veel weilanden omzoomd zijn met houtsingels.
In dit coulissenlandschap liggen uitstekende fiets- en wandelpaden.
Bij Kornhorn ligt het Curringherveld, een natuurgebied met diverse wandelmogelijkheden.
In het dorp staat het gerenoveerde dorpshuis 't Hörnhuus. 
In Konhorn is een kippenslachtbedrijf gevestigd.



LAUWERZIJL
(205 inwoners)

Het dorp ligt langs de Lauwers en is ook ontstaan bij een zijl of sluis.
Lauwerzijl wordt ook wel het fruitdorp genoemd.
Om de leefbaarheid in het dorp te verbeteren, is begin 2000 een rondwg aangelegd.
De weg door het dorp is daarna opnieuw ingericht.
In overleg met de inwoners zijn diverse soorten fruitbomen geplant, die de inwoners grotendeels zelf onderhouden.

LEEK
(10.965 inwoners)

Leek is het grootste dorp in het Westerkwartier.
Met uitgebreide winkelvoorzieningen, goede horecagelegenheden en veelzijdige werkgelegenheid is het een compleet dorp.
Daarnaast is er het aangrenzende Landgoed Nienoord.
Aan de rand van het dorp ligt het Leekstermeer een indrukwekkend natuurgebied, maar ook een geliefde plek voor watersporters.
De jaarlijkse Pinkstermarkt met ruim 30.000 bezoekers is een begrip in de regio en er daar buiten.

Lettelbert
(161 inwoners)

Lettelbert ligt tussen de dorpen Oostwold en Midwolde.
Hier stond in vroegere tijden een borg, die in de achttiende eeuw werd afgebroken.
Door de gunstige ligging, nabij het Leekstermeer ontwikkelde zich hier het 'Watersportcentrum Westerkwartier', waar kano's worden verhuurd met mogelijkheden voor dagtochten en groepsacyiviteiten.
Het gebied de Lettelberter Petten is een ruim honderd hectare groot bosrijk moerasgebied dat een schuilplaats biedt aan veel soorten vogels.

Lucaswolde
 (198 inwoners)
Het dorp is met 200 inwoners één van de kleinste kernen van de gemeente Westerkwartier.
Het is een langgerekte dorp.
Van oudsher bestond het uit wildland van veen en struikgewas.
De bebouwing was zeer verspreid.
Er stonden maar enkele woningen.
Het land behoorde toe aan de boeren uit Marum, Niebert en Nuis.
Begin 1500 is er een conventshuis met kapel gebouwd.
In Lucaswolde staan ook vier kunstwerken, uit cortenstaal gemaakte silhouetten:
Zwerfster Vrouw Snakenburg, broodjager Fokke Venema, de ruige Jannes Berends en de actieve gebroeders Van de Warf.

LUTJEGAST
(936 inwoners)

Dit rustieke dorp is de geboorteplaats van de wereldwijd bekende ontdekkingsreiziger Abel Tasman (1603).
Aan dorpshuis Het Kompas grenst het Abel Tasman Museum.
Aan de rand van het dorp is groot kunstwerk van zwerfstenen te vinden:
De Baak.
Hier is ook het startpunt van het Abel Tasmanpad.

MARUM
(5.843 inwoners)

Marum beschikt over verschillende winkels en goede sportvoorzieningen.
Er staat een groot zalencentrum met landelijke bekendheid.
Beginnend bij de oude monumentale Romaanse kerk uit 1200, voert de wandelroute "Witte Nonnenpad" door het Haarster- en Trimunterbos.
Het pad herinnert aan het klooster dat ooit in Trimunt heeft gestaan.
Het dorp Marum ligt in het moerasgebied  Marumerlage waardoor het Oude Diepje/Dwarsdiep stroomt.
Marumerlage is een onderdeel van het natuurnetwerk in het Zuidelijk Westerkwartier.
Door het gebied loopt een wandelroute. 

MIDWOLDE 
(380 inwoners)

Midwolde is een van de oudste dorpen van het Zuidelijk Westerkwartier.
Het ligt op de zandrug die loopt van Groningen naar Friesland.
De kerk stamt uit de 12e eeuw en werd vanaf de 16e eeuw de familiekerk van de Heren van Nienoord.
Het Landgoed Nienoord was in die tijd ook ontsloten vanaf Midwolde.
In de kerk bevindt zich het graf van de graven von Inn-und Kniphausen, de heren van Nienoord en Vredewold uit de gouden eeuw.
Het praalgraf is ontworpen door de bekende beeldhouwe Rombout Verhulst.
Een gebrandschilderd raam herinnert aan het ongeluk van 1907 waarbij de laatste bewoners, van Nienoord de familie van Panhuys om het leven kwamen.

NIEBERT
(659 inwoners)

In het dorp staat het Iwema Steenhuus, verscholen in het bos.
Dit steenhuis uit de veertiende eeuw, is opgetrokken van kloostermoppen, 65 cm dik.
Het is het enige nog bewaarde steenhuis van Groningen.
In de schuur van het oude steenhuis in het museum 't Steenhuus' gevestid.
Dit museum omvat een bakkerij, een schilderswerkplaats en een woonkamer uit de periode 1900-1920.
Er is een prachtige wandelroute, die door Niebert, Nuis en Boerakker loopt en 13 km lang is.
De korenmolen uit 1899 heeft een bijzondere zeskantige vorm, deze komt nog slechts op zeven plaatsen voor in Nederland.

NIEHOVE 
(269 inwoners)

Niehove is een wierdedorp.
Het is een fraai voorbeeld van radiale structuur.
Het heeft een kerkring en een buitenring én de verbinding naar de kerk wordt gevormd door vijf paden.
Het dorp heeft een 'beschermd dorpsgezicht' en is één van de meest bezienswaardige plekken van het Westerkwartier.
De huizen staan in de vorm van een cirkel rondom de hoog gelegen Nederlandse Hervormde Kerk uit de dertiende eeuw.

NIEKERK
(1.607 inwoners)

Elk jaar vindt op de woensdag voor Pasen een haringuitreiking plaats aan de Zandumerweg.
De Nederlandse Hervormde Kerk heeft een fraai gesneden preekstoel uit 1705.
In 2013 werd Niekerk-Oldekerk-Faan door RTV Noord en het Dagblad van het Noorden gezamenlijk uitgeroepen tot 'Leukste dorp van Groningen'.

Niezijl
(461 inwoners)

Niezijl heette oorspronkelijk Bomsterzijl.
De Bom staat voor een laag stuk land dat door het water is ingesloten.
Rond 1560 werd de Bomsterzijl vervangen door een nieuw zijl.
Niezijl dankt zijn naam daaraan.
Het dorp ligt aan de doorgaande weg tussen Zuidhorn en Grijpskerk, Niehove en Kommerzijl.
Het pad doet de herinnering aan de vroegere kerkenpaden herleven.
In de Hoofdstraat is een 'Blik, Trommel en Oudheden' museum gevestigd.

NOORDHORN
(1.472 inwoners)

Noordhorn is een wegdorp en ligt op een zandrug.
Tussen Noordhorn en Zuidhorn ligt het Van Starkenborghkanaal, onderdeel van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl.
Van het 'oude' Noordhorn is nog veel bewaard gebleven.
Onder meer de pel- en korenmolen Fortuna, een achtkantige bovenkruier uit 1890.
Ook de romano-gothische kerk uit de dertiende eeuw, is nog te zien.
In 2015 is de rondweg om Noord- en Zuidhorn aangelegd met een tunnel onder de Langestraat.

NOORDWIJK
(460 inwoners)

Noordwijk heeft een kerk uit de vijftiende eeuw.
De preekstoel met klankbord, trapje en kroontje, zijn afkomstig uit de kerk van Leek.
De kerk is in 2005 grondig gerestaureerd.
Toen de kerk opnieuw geopend werd, is er een wandelroute ontwikkeld die herinnert aan het verleden.
Midden in Noordwijk staat een zuivelfabriek, waar vroeger nog traditionele zuivelproducten werden gemaakt.
Tegenwoordig is het bedrijf onderdeel van een van de grootste zuivelconcerns.

NUIS
(738 inwoners)

Het landgoed Coendersborg bij Nuis heeft een lange historie en is sinds 1956 eigendom van Stichting 'Het Groninger Landschap'.
Soms is de borg opengesteld voor het publiek.
De huidige borg, die gebouwd werd in 1813, ligt aan één van de oudste voetpaden van Nederland, die van Tolbert naar Marum loopt.
Naast de borg is het museun 't Rieuw'gevestigd, die de ontwikkeling van het agrarisch bedrijf in het Westerkwartier in beeld brengt.



OLDEHOVE
(1.511 inwoners)

Het dorp is gebouwd op een hoog opgeslibde kwelderrug en ligt in het cultuurlandschap het Middag-Humsterland.
De Ludgeruskerk in het dorp stamt waarschijnlijk uit de dertiende eeuw,
Hier is het praalgraf (uit 1730) te zien van de Weense gravin van Cobentzel, echtgenote van Ludolph Luirdt van Ripperda, die woonde in de Englumborg.
In het dorp staan twee korenmolens (achtkantige bovenkruiers):
de 'Aeolus'uit 1846 en 'De Leeuw' uit 1855.

OLDEKERK
(1.246 inwoners)

Het dorp Oldekerk heeft als bezienswaardigheid de klokkenstoel op de wierde aan de Kroonfelderweg.
De klok uit 1630 verdween tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar na de oorlog werd een nieuwe klok geplaatst die nog steeds wordt geluid.
Het is één van de twee overgebleven klokkenstoelen in de provincie Groningen.
Op de grens van Niekerk en Oldekerk ligt het overdekte zwembad Eekeburen.

OOSTWOLD
(628 inwoners)

Oostwold ligt ten noorden van het Leekstermeer.
In 1862 werd de weg van Midwolde naar de Poffert aangelegd waardoor het dorp aan de belangrijke verbindingsweg Groningen-Heerenveen kwam te liggen.
De komst van de strokartongasbriek (aanvankelijk aardappelmeelfabriek) in 1914 zorgde voor uitbreiding van het woningbestand.
Het dorp is trots op hun dorpsparticipatie wat onder resulteerde in het realiseren van het Multifincyioneel centrum "De Gaveborg".
Een intitiatief wat in 2016 ook het koningshuis niet is ontgaan.
Uit handen van Koningin Maxima ontving het dorp het Appeltje van Oranje en in het najaar van dat jaar bezocht de Koning het Multifunctioneel centrum.

OPENDE
(2.466 inwoners)

Opende betekent 'op het einde' en was vroeger een afgelegen gebied.
Turfwinning was tot honderd jaar geleden een belangrijk middel van bestaan.
Opende is uitgegroeid tot een toeristische trekpleister met recreatieplas en camping Strandheem, camping De Watermolen, het natuurgebied Jilt Dijksheide en het Blotevoetenpad.
In het moderne centrum van het dorp kunnen cultuurliefhebbers hun hart ophalen in het Baron Theater.
Dit is ook de thuisbasis van de internationaal befaamde wielrijderskorps Crescendo.


PIETERZIJL
(223 inwoners)

Monniken uit Gerkesklooster bouwden, waar nu de brug over het Zijldiep is, een zeesluis, die ze noemden naar Sint Petrus.
Vandaar de naam Pieterzijl.
Het dorp ligt aan het gegraven kanaaltje Zijldiep, dat in verbinding staat met rivier De Lauwers.
Even buiten het dorp ligt 't Piepke, een klein boogbruggetje, dat begin 1800 is gebouwd over een kleine waterverbinding tussen Pieterzijl en Munnekezijl.
De brug is gemetseld met bakstenen en heeft een ijzeren boog.

SAAKSUM
(93 inwoners)

Het dorp wordt al tussen 700 en 1000 genoemd.
Saaksum is gebouwd op een wierde en heeft vanwege de karakteristieke structuur eveneens een 'beschermd dorpsgezicht'.
Midden in het dorp staan drie typische Groninger boederijen.
De wierde waar het dorp op is gebouwd, besloeg oorspronkelijk 10 hectare.
Veel van de wierde is afgegraven voor de bemesting.
Het kerkje in zijn huidige vorm is gebouwd in 1836, de toren stamt uit 1550.

Sebaldeburen
(667 inwoners

In Sebaldeburen staat de in 1877 gebouwde watermolen 'De Eendracht'.
De molen werd in 1998 gerestaureerd en is voorzien van zelfzwichting.
Bij de molen in de Sedaldebuurstermolenpolder zijn enkele kleine petgaten weer in ere hersteld,
Kanovaren in het Wolddiep kan vanaf café 't Haventje.
Wandelen kan op het drie kilometer lange Sebaldebuurster Loopke.
De wandeling gaat langs beeldbepalende landschapselementen.


TOLBERT
(4.513 inwoners

Het dorp Tolbert is een zeer oud.
Tussen 900 en 1100 zou het deel hebben uitgemaakt van een Friese nederzetting.
In de zestiende eeuw werd in Vredewold zelfs nog Fries gesproken.
Ondanks het aaneengroeien van Leek en Tolbert, heeft het van oorsprong agrarische dorp zijn eigen karakter weten te behouden.
Ook op recreatie gebied staat Tolbert bekend door het partycentrum de Postwagen en een groot paardensportcentrum.

VISVLIET
(328 inwoners)

Het dorp ligt aan de rivier De Lauwers op de grens tussen Groningen en Friesland en is eens een zeehaven geweest.
Visvliet heeft een eerbiedwaardig verleden, dat nog steeds voortleeft in de oude huizen waar in de muren nog kloostermoppen en gele steetjes te zien zijn.
Verder ligt het dorp aan de spoorlijn Groningen-Leeuwarden, tot de jaren '90 had het dorp nog een station.
In Visvliet staat een Hervormde kerk uit de vijftiende eeuw en een poldermolen uit 1868.
Visvliet is ook bekend van Eise Eisinga, bouwer van het plantetarium in Franeker, die een paar jaar in het dorp heeft gewoond.

ZEVENHUIZEN
(2.685 inwoners)

Het dorp ligt ten zuidwesten van Leek en is ontstaan toen de vervening van de streek op gang kwam, veenarbeiders vestigden zich toen in het dorp.
Na de grote veenbrand van 1833, waarbij slachtoffers vielen en tientallen woningen verbrandden, werd Zevenhuizen een specifiek kerndorp.
Het dorp geniet vooral bekendheid door de jaarlijkse feestweek, die in augustus wordt gehouden.
In 2011 werd Zevenhuizen als eerste dorp in de provincie uitgeroepen, als Leukste Dorp van Groningen.
Daarnaast is het dorp bekend door een groot Wellnesresort 'de Waterlelie'.

ZUIDHORN
(7.699 inwoners)

Zuidhorn ligt aan de spoorwegverbinding Groningen en Leeuwarden en dat maakt het geliefd als forenzendorp.
Zuidhorn had vroeger drie borgen:
De Klinckemabprch, de Jellemaborch en De Hanckemaborch.
Van de laatste is nog het 'Schathuis' te zien.
Een karakteristieke weg door het dorp is 'De Gast', waarlangs prachtige en  rustieke rentenierswoningen staan.
Aan deze weg staat ook de Rooms Katholieke Kerk uit 1844 en het zalencentrum Balk.


Niets nieuws onder de zon

Detail van de borgenkaart.
De nieuwe gemeente Westerkwartier heeft nagenoeg dezelfde grenzen,alleen het gebied rondom de stad Groningen waaronder Hoogkerk, hoort er straks niet bij.

De gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn en het gebied Middag vormen de nieuwe gemeente Westerkwartier.
Maar feitelijk is daarmee niets nieuws onder de zon, want het grondgebied van deze gemeente wordt traditioneel al gezien als een eenheid.
Op oude kaarten van noordelijk Nederland wordt het gebied ten westen en zuiden van het Reitdiep al Westerkwartier genoemd.
Daarbij vormt het riviertje de Lauwers de westelijke grens met Frieskand, zuidelijk ligt de provinciegrens met Drenthe.


Gemeenten bestaan nog maar sinds 1811.
Daarvoor waren er in het Westerkwartier vier 'gouwen' (gewesten, landstreken) te onderscheiden.
Humsterkland ( Niehove, Oldehove, Saaksum en omgeving) .
Middag (Ezinge, Feerwerd, Garnwerd, het gebied richting stad Groningen; ook wel Hunsingo genoemd) ,Langewold ( Niekerk, Oldekerk, Sebaldeburen, Grootegast, Lutjegast en omstreken) en Vredewold ( Leek. Tolbert, Niebert, Nuis, Marum en omstreken)

In later tijden wordt het Westerkwartier vaak onderverdeeld in het Noordlijk Westerkwartier ( bestaande uit de gemeente Zuidhorn en de vroegere gemeente Ezinge, de voormalige Middag-Humsterland) en het zuidelijk Westerkwartier ( De gemeenten Grootegast, Marum en Leek).
Daarbij is het Zuidelijk Westerkwartier wat kleinschaliger en armer dan het uitgestrektere en welvarender Noordelijk Westerkwartier.

Het Westerkwartier strekt zich uit van Zevenhuizen tot Lauwerzijl en van Visvliet tot Aduard, wat oppervlakte betreft een groot, maar relatief dunbevolkt gebied.
In het landschap zijn tal van bijzonderheden en grote verschillen te onderkennen.
Van zand en veen tot klei, van bosrijke omgeving tot weidse vergezichten, van opgeworpen (en afgegraven) wierden tot afgeplagde en ontgonnen heidevelden, van veenloniale afvoer- en afwateringskanalen tot gemalen, dijken en polders,
Het Westerkwartier heeft vele gezichten, maar ondanks dat voelt als één groot samenhangend gebied.
Want dat is het ook altijd geweest.

DNA bedenk je niet, dat heb je






Erwin van der Maesen de Sombreff, afdelingshoofd Ruimte en Welzijn van de gemeente Zuidhorn, Harrie Koning, gemeentesecretaris van de gemeente Zuidhorn en Nico van der Veen, directeur van de  ISD vertellen hoe het proces voor de nieuwe gemeente Westerkwartier tot nu toe is verlopen.

Dichtbij, Nuchter en Ambitieus

De gemeenten in het Westerkwartier zitten volop in het herindelingsproces.

Het bijzondere van dit proces is, dat de vuer gemeentenn, de Intergemeentelijke  Sociale Dienst Noordenkwartier (ISD) en werkvoorzieningsschap Novatec dit met de eigen organisaties en op eigen kracht uitvoeren.

Harrie Koning, gemeentesecretaris van de gemeente Zuidhorn, Erwin Van der Maesen de Sombreff, afdelingshoofd Ruimte en Welzijn van de gemeente Zuidhorn en Nico van der Veen, directeur van de ISD Noordenkwartier vertellen hoe het proces tot nu toe is verlopen.

Eerste stappen

Harrie Koning:

"Na het besluit tot herindeling hebben we, vanuit de vier gemeenten, afgesproken dat we het zelf willen doen zonder direct exterbe hulp in te schakelen.

We hebben aan de medewerkers gevraagd:

'Wie wil meedoen en in een van de werkgroepen zitten?'

Daar was overweldigende belangstelling voor.

We doen het nu met elkaar en dat is ook de kracht van het hele traject."

Erwin van der Maesen de Sombreff vult aan:

"Dat begon al bij de voorbereidingen van het herindelingsontwerp.
We hebben de karakters van de vier gemeenten beschreven en een strategische visie opgesteld.
Dat is akkemaal gedaan door eigen mederwerkers en op diverse en bijzondere locaties in het Westerkwartier."

Harrie:
"Op deze locaties ontstond ook de gedachte van ons DNA (Dichtbij, Nuchter en Ambitieus).
We zitten dichtbij, we doen het op een nuchtere manier en we hebben een ambitie.
Dat hebben we ook vastgelgd in de contourenschets 'Verbindend in beweging'
Want DNA bedenk je niet, dat heb je."

Inwoners betrekken

Erwin:
"Inwoners zijn vanaf het begin betrokken, onder meer met de W-500 bijeenkomst in De Postwagen in mei 2016.
Hier hebben we inwoners gevraagd hoe zij tegen de herindeling aan kijken."

Harrie:
"Inwoners kunnen ook via de digitale kanalen hun ideeën over het Westerkwartier kenbaar maken.
Daarnaast zijn er raadsbijeenkomsten en vergaderingen van de raadsgroep waar inwoners aan kunnen schuiven.
Ook organiseren we bijeenkomsten en voeren we gesprekken met de verenigingen van dorpsbelangen en gaan we op verzoek op bezoek bij organisaties.
Dat blijven we ook na 1 januari doen.
Vooral in gesprek gaan met de inwoners en de dorpen zelf om bij hun te toetsen waar ze behoefte aan hebben in de nieuwe
gemeente.
Daarbij staat maatwerk centraal.
We kijken daaebij naar wat het beste past bij dat dorp.
Een dorp als Marum is een heel ander dorp dan bijvoorbeeld Zevenhuizen of Feerwerd.
Dat vraagt ook een andere benadering."


ISD Noordenkwartier is de intergemeentelijke sociale dienst van gemeenten Noordenvelds, Leek en Marum en gericht op Werk en inkomen en handhaving.
De ISD is later aangehaakt in het herindelingsproces.
Ook werkvoorzieningsschap Novatec is later in het proces aangesloten.


ISD Noordenkwartier
Nico van der Veen:
"Met de herindeling kwam ook de vraag wat gebeurt er met de gemeenschappelijke regelingen (samenwerkingsverbanden tussen gemeenten en of andere organisaties)?
Vorig jaar zijn we als ISD aangehaakt.
De ISD richt zich op het deel Werk en Inkomen van het sociaal domein en de handhaving daarop.
De herindeling was een mooie aanleiding om te gaan samenwerken met andere partners binnen het sociaal domein.
Wij worstelden al een tijdje met de vraag:
Hoe nu verder?
De decentralisatiw in het sociaal domein maakten een integrale benadering van de inwoners noodzakelijk.
Doordat het deel Werk en Inkomen in een afzonderlijke organisatie is belegd, was dit lastiger te realiseren.
Met de herindeling maakt Werk en Inkomen nu volledig onderdeel uit van het sociaal domein.
Daarnaast wilden we ook inzetten op innovatie en meer digitale dienstverlening toepassen.
Dat vergt een behoorlijke investering in geld en tijd en daarvoor was de ISD te klein.
Met de herindeling zien we dat er ook ruimte is voor innovatie, die ten goede komt aan de inwoner". 

De SPOORBRUG tussen Noord- en Zuidhorn

Bert Swartbrug Zuidhorn gooit hoge ogen bij Nationale Staalprijs



ZUIDHORN- De spoorbrug bij Zuidhorn kreeg veel lof van de jury bij de uitreiking van de Nationale Staalprijs op 3 oktober.
De brug was genomineerd in de categorie infrastrucuur.
De jury was zeer te spreken over de vormen van de brug, de inpassing in het Gronbinger landschap en de samenwerking tussen de architect, constructeur en constructiebedrijf.
Toch ging de Bert Swartbrug er niet met de prijs vandoor:
Die ging naar de Zandhazenbrug in Muiderberg.
"Aldus is elegant aan deze spoorbrug"staat in het juryrapport.
"Het gebaar, de ronde vormen, de soepele overgang van brug naar aanlanding, de subtiele aansluiting op maaiveld en zeker ook de inpassing in het Groninger landschap.
Het object is collegemateriaal voor juist construeren, produceren em uitvoeren van een infrastrustureel project."
In een interview in het blad 'Bouwen met staal' geeft juryvoorzitter Janneke Bierman van de Nationasle Staalprijs 2018 aan dat de jury lang heeft getwijfeld tussen de Zandhazenbrug en de Bert Swartbrug.
Uiteindelijk ging de Zandhazenbrug toch met de eer strijken.
In juli 2017 werd de nieuwe spoorbrug in Zuidhorn geplaatst als onderdeel van de spoorlijn tussen Groningen en Leeuwarden, ter vervanging van de oude brug uit de jaren dertig van de vorige eeuw.
In april 2018 werd de nieuwe naam van de brug onthuld.
Bert Swartbrug, naar de overleden burgervader van de gemeente Zuidhorn.
De spoorbrug over het Van Starkenborghkanaal is vervangen om de vaarweg geschikt te makan voor het transport van schepen met vier lagen containers.
De totale brugconstructie is bijna 200 meter lang en is een opvallen baken in het landschap.
Het ontwerp bestaat uit een aantal cirkels en ellipsen die elkaar snijden.
De boogvormige brug straalt zowel kracht als elegantie uit.
De Nationale Staalprijs bestaat sinds 1971 en wordt eens in de twee jaar uitgereikt.
In vijf categorieën worden prijzen uitgereikt.

IK HERINNER, DAT MIJN HEIT EN MEM OP DE FIETS GINGEN NAAR OPENDE,

Vanaf de stad Groningen langs het kanaal.
Daar kenden ze een postbode die woonde in Opende.
Ik mocht mee, achterop zittend.
Eenmaal aangekomen maakte ik kennis met de postbode, zijn vrouw en vooral hun dochter met vele krulletjes in heur haar.
Ik beloofde mezelf, dat ik later met haar zou trouwen.
Ik liep naar buiten, denkend aan haar.
Daar kwamen een paar autochtone knapen. 
Ze liepen naar mij toe, gingen staan en spraken de gedenkwaardige zin:
"Wat dochst doe in de Pain"
Ik begreep, wat ze zeiden en ik zweeg toen verbouwereerd en vloog toen het huis weer binnen.
Waarschijnlijk hadden zij reeds in de gaten, dat ik verliefd was op een inwoonster van hun dorp.
Nooit meer durfde ik naar Opende te gaan en met de dame trouwde ik ook niet!

Westerkwartier heeft 41 dorpen

Thuis heb ik nog een ansichtkaart

Waarop een kerk, een kar met paard

Een slager Boersema

Een Welgelegen, een juffrouw op de fiets.

Het zegt u hoogstwaarschijnlijk niets.

Maar het is, waar ik heb les gegeven.

Dit dorp, ik weet nog hoe het was.

De boerenkind'ren in mijn klas.

Een kar die die ratelt op de keien.

Het raadhuis met een pomp ervoor.

Een zandweg tussen koren door

Het vee, de boerderijen

En langs het tuinpad van de postbode

Zag ik de hoge bomen staan.

Ik was als een kind en wist niet beter

Dan dat 't niet voorbij zou gaan.

De dorpsjeugd klit bij de postbode

In Opende en beatle-haar

En vraagt mij: "Wat most doe in de PAIN"

Ik weet wel het  is hun goeie recht.

De nieuwe tijd, net wat u zegt.

Maar het maakt me wat melancholiek.

Ik heb nu hun vader gekend.

Ze kochten zoethout voor een cent.

Ik zag de moeders touwtjespringen

De Pain van toen, het is voorbij

Dit is al wat er bleef voor mij.

Een ansicht en herinneringen.

En langs het tuinpad de postbode

Zag ik de hoge bomen staan

Ik was een kind, hoe kon ik weten

Dat eenmaal al die dorpen

samen het WESTERKWARTIER zou heten!

21 november  2018

           Westerkwartier  stemt

Gemeenteraadsverkiezingen Westerkwartier

Woensdag 21 november aanstaande zijn de gemeenteraads-

verkiezingen voor de nieuwe gemeente Westerkwartier.

De komende periode vindt u in deze krant meer informatie 

over de aanstaande verkiezingen.

Kijk voor meer informatie ook op www.westerkwartier.nl.

.